بهترین روش تشخیص خال معمولی از خال سرطانی؛ امروزه با توجه به شرایط زیست محیطی نظیر از بین رفتن لایه اوزون، افزایش آلاینده‌های شیمیایی و آلودگی هوا، شیوع سرطان پوست در انواع سنین افزایش یافته است. به منظور مبارزه با این شیوع و جلوگیری از پیشرفت بیشتر آن، رسانه‌های دنیای پزشکی در حال ترویج آگاهی درباره انواع خال‌ها و شناخت خال‌های سرطانی به مردم هستند. شناخت و تشخیص به موقع خال‌های سرطانی، به عنوان راهی برای نجات از این بیماری و مشکلات پوستی، بسیار اهمیت دارد. بنابراین، توصیه می‌شود که بررسی دوره‌ای پوست و بررسی خال‌های بدن را به جدیت بگیرید و به صورت منظم به پزشک متخصص مراجعه کنید.
خال چیست؟
خال یا Nevi در تمام انواع ضایعه خوش‌خیم پوستی تلقی می‌شود. این عارضه در واقع یک توده سلولی است که از تجمع سلول‌های ملانوسیت تشکیل شده است. ملانوسیت‌ها که رنگدانه‌های پوستی هستند، در یک خال معمولی به صورت خوشه‌ای کنار هم قرار می‌گیرند. خال‌های معمولی می‌توانند از بدو تولد با انسان همراه باشند یا بعدها با تابش نور آفتاب و عوامل مشابه تشکیل شوند، به همین دلیل، معمولاً در بخش‌هایی از بدن که در معرض نور قرار دارند، بیشتر خال‌ها را مشاهده می‌کنیم.
احتمال ظاهر شدن خال جدید روی بدن تا سن 40 سالگی وجود دارد اما احتمال از بین رفتن خود به خودی خال پس از این سن بسیار کم است. برخی خال‌ها از بدو تولد کم‌رنگ‌تر بوده و با گذر زمان پررنگ‌تر می‌شوند که این موضوع ممکن است باعث اندیشه بر اینکه خال‌ها به تازگی ایجاد شده‌اند، شود. تعداد خال‌ها در بدن انسان ممکن است بسیار زیاد یا خیلی کم باشد و بیشتر جنبه موروثی دارد، اما به‌طور کلی تعداد خال‌ها علامت بیماری خاصی نیستند و نیازی به درمان ندارند.
آشنایی با انواع خال
خال یا مول در اصطلاح عامیانه به ضایعه‌های پوستی با برجستگی کم و رنگ قهوه‌ای تیره یا مشکی اطلاق می‌شود اما در علم پزشکی، خال یا مول یک طیف گسترده‌ای از ضایعات پوستی را شامل می‌شود که انواع مختلفی از خصوصیات از جمله اندازه، رنگ و فرم دارند و در قسمت‌های مختلف بدن ظاهر می‌شوند، به همین دلیل عوامل ایجاد آنها نیز متفاوت است. در زیر به بررسی انواع مختلف خال می‌پردازیم:
- خال مرکب یا Compound Nevus: این نوع خال ترکیبی از خال گوشتی و خال جانکشنال است و معمولاً روی بدن دیده می‌شود. رنگ آن معمولاً قهوه‌ای تیره یا روشن است و فرم خاصی ندارد.
- خال درمال یا Intradermal Nevus: این نوع خال برجسته و گنبدی است و رنگ آن قهوه‌ای روشن است که به سطح پوست نزدیک‌تر می‌شود، رنگ‌شان روشن‌تر می‌شود. این نوع خال کمتر در سنین پایین تشکیل می‌شود و ممکن است در محل رشد مو قرار بگیرد.
- خال گوشتی یا Meaty Spot: این نوع خال رایج‌ترین و آشناترین نوع خال است که به صورت زائده‌گونه و برجسته بر روی پوست ظاهر می‌شود. رنگ آن معمولاً تیره است و می‌توان آن را در هر قسمتی از بدن دید.
- خال دیسپلاستیک یا Dysplastic Nevus: این نوع خال در افراد با پوست روشن‌تر بیشتر دیده می‌شود و شبیه به خال‌های ترکیبی است. معمولاً به صورت نامنظم و بدون حیطه مشخص دیده می‌شوند و می‌تواند در ناحیه‌های مختلف بدن تشکیل شود.
- خال هاله‌دار یا Halo Nevus: این نوع خال شبیه به خال‌های رنگی است اما با هاله‌ای از رنگ روشن دیده می‌شوند و بیشتر در نوجوانان و جوانان بروز می‌کنند.
- خال جانکشنال یا Junction Nevus: این نوع خال معمولاً در کف پا و مناطق دیگر اعضای تناسلی ایجاد می‌شود و معمولاً رنگ آن قهوه‌ای تیره یا روشن است و از 2 سالگی شروع به ظاهر شدن می‌کند.
بررسی علائم خال سرطانی و معمولی
خال‌ها معمولاً به صورت لکه‌های قهوه‌ای کوچک دیده می‌شوند، اما ممکن است در انواع مختلفی از رنگ‌ها، شکل‌ها و اندازه‌ها ظاهر شوند. آنها می‌توانند قهوه‌ای، سیاه، آبی، قرمز یا صورتی باشند و ممکن است صاف، چروکیده، مسطح یا برجسته باشند. اکثر خال‌ها گرد یا بیضی شکل هستند و قطر آنها معمولاً کمتر از 6 میلی‌متر است. خال‌های مادرزادی ممکن است بزرگ‌تر باشند و بخشی از صورت، بدن یا اندام را بپوشانند. برای تشخیص و مشورت بیشتر، بهتر است با متخصص پوست و مو مشورت کنید.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله طرز تهیه ماسک مغذی با امگا 3 برای پوست و مویی درخشان و سالم را نیز مطالعه نمایید.
عوارض ایجاد خال روی پوست چیست؟
ملانوم، یکی از عارضه‌های خطرناک خال است که برخی از افراد به آن بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. عواملی که افزایش خطر ملانوم را دارند شامل داشتن خال‌های مادرزادی بزرگ، خال‌های غیرمعمول با اندازه بزرگ و شکل نامنظم (دیسپلاستیک)، داشتن خال‌های زیاد (بیش از 50 عدد) و سابقه شخصی یا خانوادگی ملانوم می‌شود.
خال‌های سرطانی کدامند؟
- حضور موها روی خال‌ها هیچ نشانه‌ای از خال‌های سرطانی نیست.
- لیزر یا جراحی برای حذف خال‌های معمولی به سرطان تبدیل نمی‌شود.
- پیدایش و مکان ظاهر شدن خال‌های جدید تحت کنترل ژنتیک فرد است و قابل پیشگیری نیست.
- اصطلاحات “خال دختر” و “خال مادر” بی‌معنی هستند؛ زیرا زاد و ولد و تکثیر خال‌ها ندارای معنی است.
- تحریک مناطقی که خال دارند، مانند تراشیدن مکرر صورت در مردانی که در نواحی صورت خال دارند، به سرطان تبدیل نمی‌شود.
آیا برداشتن خال خطرناک است؟
در صورتی که تغییراتی در خال ایجاد نشده باشد، حذف آن به هیچ وجه باعث تبدیل ضایعه به سرطان نمی‌شود. اما اگر به اشتباه یک ضایعه بدخیم به اسم خال شناخته شود و بررسی پاتولوژیک صورت نگیرد، ممکن است دوباره ظاهر شود و در صورت عدم درمان کامل، رشد و عمق بیشتری پیدا کند. پس اگر واقعاً خال باشد، حذف آن هیچ مشکلی از نظر سرطانی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. پزشکان معمولاً می‌توانند خال‌های مشکوک را قبل از حذف آنها شناسایی کنند و در صورت لزوم نمونه‌برداری و بررسی پاتولوژیک انجام دهند. ضایعاتی که ممکن است به اشتباه با خال اشتباه شوند واقعاً ضایعات بدخیم یا پیش‌بدخیم باشند و در صورت عدم تشخیص و درمان صحیح ممکن است دوباره ظاهر شوند، از جمله ملانوما، کراتوز آفتابی، بیماری بوون، و سرطان سلول سنگفرشی SCC هستند. بنابراین، توصیه می‌شود که در صورت وجود هرگونه علامت خطر در خال‌های پوستی، به پزشک مراجعه و نمونه‌برداری و بررسی پاتولوژیک صورت گیرد.
سخن پایانی
گاهی خال‌های قبلی در بدن ممکن است به سرطان تبدیل شوند، اما همه خال‌ها سرطانی نیستند. برای تشخیص خال‌های معمولی از سرطانی، به نشانه‌هایی نظیر عدم تقارن در سطح خال، ناهمواری دور خال، عدم یکنواختی رنگ، بزرگ شدن و تغییر رنگ دادن خال توجه کنید. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، بهتر است به پزشک مراجعه و خال به طور جدی بررسی شود. (کوکتل لاغری پریمیوم PPC.C)