آشنایی با بیماری سرخچه و عوارض آن؛ واکسن سرخچه ای که در حال حاضر موجود است، از ویروس سرخچه ضعیف شده و زنده تهیه می‌شود. این واکسن عالی است به این دلیل که پادتن‌های آن نه تنها در خون بلکه در ترشحات بینی و حلق افرادی که واکسن را تزریق می‌کنند تولید می‌شود و اثر آن شبیه به وضعیتی است که فرد مبتلا به بیماری سرخچه قرار داشته باشد.
بیماری سرخچه چیست؟
سرخچه یک بیماری واگیردار است که توسط ویروس RuV منتقل می‌شود. این بیماری باعث ایجاد طفحی است که معمولاً از صورت شروع می‌شود و به سمت پایین بدن گسترش می‌یابد. در حقیقت، بسیاری به اشتباه این بیماری را سرخچه نامیده‌اند. این شرایط می‌تواند در نوزادان مادرانی که در دوران بارداری سرخچه داشته‌اند، به بیماری جدی منجر شود. به این حالت سرخک آلمانی یا سرخک سه روزه هم گفته می‌شود. سندرم سرخچه مادرزادی (CRS) جدی‌ترین نوع از این بیماری است و زمانی رخ می‌دهد که فرد باردار سرخچه را به جنین منتقل کند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات پوستی، شنوایی، بینایی، قلب و مغز در نوزادان شود.
بررسی علل به وجود آمدن بیماری سرخچه
سرخچه ناشی از ویروس روبلا است که بسیار واگیردار است و انتقال آن می‌تواند از طریق تماس نزدیک یا از طریق هوا صورت گیرد. در هنگام عطسه و سرفه، می‌تواند از طریق قطرات ریز مایعات حاصل از بینی و گلو از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود. این به این معنا است که با تنفس قطرات ریز تنفسی از فرد آلوده، یا لمس اشیای آلوده به ویروس، ممکن است به ویروس مبتلا شوید. همچنین، سرخچه می‌تواند از زن باردار از طریق جریان خون به نوزاد در حال رشدش منتقل شود. افراد مبتلا به سرخچه از حدود یک هفته قبل از ظاهر شدن بثورات تا دو هفته پس از ناپدید شدن بثورات، بسیار احتمال دارد بیماری را به دیگران منتقل کنند. آن‌ها می‌توانند حتی قبل از آگاهی از ابتلا به ویروس، آن را منتشر کنند.
آشنایی با علائم بیماری سرخچه
سرخک یا سرخچه عموماً در کودکان، به ویژه، باعث مشکلاتی می‌شود. این علائم معمولاً دو تا سه هفته پس از تماس با ویروس ظاهر می‌شوند و اغلب حدود یک تا پنج روز طول می‌کشند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- التهاب و قرمزی در چشم‌ها
- درد مفاصل به خصوص در زنان جوان
- تب خفیف (102 درجه فارنهایت یا پایین‌تر)
- گره‌های لنفاوی بزرگ و حساس در نواحی قاعده جمجمه، پشت گردن و پشت گوش‌ها
- بثورات ریز و صورتی که از صورت شروع می‌شود و به سرعت به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابد، سپس ناپدید می‌شود
نحوه سرایت ویروس سرخچه به دیگران
ویروس سرخچه در ترشحات حلق، دهان، بینی و همچنین در مدفوع، ادرار و خون کودکان مبتلا قابل شناسایی است. این ویروس معمولاً 7 روز قبل از ظهور دانه‌ها و 7 تا 8 روز بعد از ظهور دانه‌ها (مجموعاً 15 روز) در بینی و حلق کودک مبتلا حضور دارد و به اطراف منتشر می‌شود؛ بنابراین در این مدت مسری است. اگر کودک سالمی با کودک مبتلا به سرخک تماس داشته باشد، ویروس سرخک از طریق دستگاه تنفسی او وارد می‌شود و در بدن او تکثیر می‌یابد. سپس 14 تا 21 روز بعد، علائم بیماری سرخک در کودک ظاهر می‌شود.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله همه چیز درباره بیماری پسوزیاریس و درمان آن را نیز مطالعه نمایید.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به سرخچه قرار دارند؟
با توجه به واکسن‌هایی که به طور معمول ایمنی مادام‌العمر علیه ویروس سرخچه ایجاد می‌کنند، ابتلا به سرخک بسیار نادر است، مخصوصا در کشورهایی که ایمن‌سازی معمول علیه سرخک را انجام می‌دهند.
به طور معمول واکسن سرخچه در سن 12 تا 15 ماهگی و دوباره در سنین 4 تا 6 سالگی به کودکان تزریق می‌شود. این به این معناست که نوزادان و کودکان کوچکی که هنوز واکسن دریافت ننموده‌اند، در برابر سرخک در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
برای پیشگیری از عوارض این بیماری در دوران بارداری، بسیاری از زنان باردار برای تأیید مصونیت خود نسبت به سرخچه، آزمایش خون انجام می‌دهند. اگر هرگز واکسن سرخچه را تزریق ننموده‌اید و فکر می‌کنید که در معرض سرخچه قرار گرفته‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
عوارض بیماری سرخچه
عوارض سرخچه شامل عوارض متنوعی است، از جمله:
- آرتریت
این عارضه درگیری مفاصل را شامل می‌شود و منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت مفاصل می‌شود، به ویژه در انگشتان، مچ دست و زانوها. این عارضه معمولاً پس از ظهور طفح‌های قرمز روی بدن رخ می‌دهد و تدریجاً بهبود می‌یابد.
- خونریزی
به صورت نادر در حالت‌های شدید و جدی سرخچه، کاهش تعداد پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی) و آسیب عروق می‌تواند باعث خونریزی شود. این خونریزی می‌تواند در قالب لکه‌های خونی روی پوست، خونریزی مخاطی (مانند خونریزی از لثه‌ها) یا خونریزی داخلی (مانند خونریزی ریه‌ای) رخ دهد. این عارضه نادر است و در تعداد کمی از موارد سرخچه اتفاق می‌افتد.
روش‌های درمانی بیماری سرخچه
زمانی که یک کودک به سرخچه مبتلا می‌شود، به طور معمول احساس درد آزاردهنده‌ای ندارد و نیاز به بستری شدن نیست. بهتر است کودک در طول دوران بیماری در خانه بماند و نیازی به بستری شدن ندارد. درمان با آنتی‌بیوتیک لازم نیست؛ چرا که علت بیماری سرخچه ویروسی است و آنتی‌بیوتیک هیچ تأثیری بر ویروس ندارد. (لیدوکائین 2 درصد اورجینال (اصلی))
سخن پایانی
بیماری سرخچه یکی از بیماری‌های ویروسی شایع در کودکان است که معمولاً با ظاهر دانه‌های قرمز روی پوست صورت و بدن همراه است. شیرخواران به دلیل ایمنی مادری، معمولاً تا شش ماهگی به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. اما پس از آن در هر سنی آمادگی دارند ولی اغلب در سنین 5 تا 14 سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند. علائم بیماری سرخچه در کودکان نسبت به سرخک خفیف‌تر است. اهمیت بیماری سرخچه این است که اگر زن بارداری قبلاً به سرخچه مبتلا نشده باشد و در سه ماه اول دوران بارداری ابتلا کند، ویروس سرخچه بر روی جنین تأثیر می‌گذارد و می‌تواند منجر به ناهنجاری‌هایی مانند عقب افتادگی ذهنی، کوری، ناشنوایی، بیماری‌های قلبی، خونی و مغزی در نوزاد شود.
