سالک بیماری پوستی که باید علائم آن را بشناسید؛ بیماری سالک یا لیشمانیازیس یک بیماری پوستی است که ناشی از یک انگل دو میزبان به نام لیشمانیا است. این بیماری از طریق نیش پشه خاکی ماده‌ی آلوده منتقل می‌شود و می‌تواند علاوه بر انسان، برخی جانوران دیگر را نیز تحت تأثیر قرار دهد، اما روش انتقال آن تنها از طریق جنس ماده‌ی پشه خاکی خواهد بود.
منظور از بیماری سالک چیست؟
بیماری سالک یا لیشمانیازیس (Leishmaniasis) ناشی از انگل لیشمانیا (Leishmania) بوده که به وسیله پشه‌های خاکی آلوده به دیگران منتقل می‌شود. این انگل در نیش پشه‌های خاکی زنده می‌کند و بیماری سالک از طریق نیش این پشه‌ها به انسان منتقل می‌شود. به طور معمول، پشه‌های حامل انگل در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری یافت می‌شوند. تاکنون، اپیدمی‌های جدی از بیماری سالک در مناطق مختلفی از شرق آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی گزارش شده است.
مناطق مبتلا به این بیماری، در اکثر موارد مناطق دورافتاده و ناپایداری هستند که دسترسی به خدمات درمانی و بهداشتی در آن‌ها محدود است. پزشکان بدون شک به بیماری سالک به عنوان یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های مناطق گرمسیری اشاره می‌کنند که به ناچار به آن توجه کمتری شده است. این سازمان همچنین بیماری سالک را پس از مالاریا به عنوان دومین بیماری انگلی مرگبار معرفی کرده است. بیمارس سالک یا لیشمانیازیس انواع گوناگونی دارند که عبارتند از:سالک مخاطی – جلدی، سالک جلدی و سالک احشایی.
علت بیماری سالک چیست؟
همانطور که اشاره نمودیم، بیماری سالک، ناشی از یک نوع انگل تک‌یاخته به نام لیشمانیا بوده که توسط پشه‌های خاکی منتقل می‌شود. این انگل در بدن پشه‌ها رشد نموده و تکثیر می‌یابد و اغلب در مناطق مرطوب و در شب‌های گرم‌تر فعالیت دارد. علاوه بر انتقال از طریق پشه‌های خاکی، حیوانات اهلی مانند سگ‌ها نیز ممکن است به عنوان میزبان و ناقل این بیماری عمل کنند. در برخی مناطق، چرخه انتقال انگل میان حیوانات، پشه‌های خاکی و انسان‌ها وجود دارد. انتقال این بیماری از انسان به انسان نیز ممکن است، به ویژه از طریق انتقال خون یا استفاده از سرنگ‌های آلوده هم ممکن است منتقل شوند و دیگران را به مبتلا سازند.
آشنایی با علائم بیماری پوستی سالک
لیشمانیازیس یا سالک پوستی یک بیماری انگلی است که توسط پشه‌های خاکی منتقل می‌شود. علائم و نشانه‌های این بیماری شامل ظاهر زخم‌های بزرگ و بدون درد در محل گزش هستند که ممکن است به مدت چند هفته یا حتی چند سال روی بدن فرد مبتلا باقی بمانند. علائم دیگر شامل ترشحات خونی بینی، آبریزش بینی و تنگی نفس می‌باشند. علائم سالک احشایی شامل تب شدید و طولانی مدت، بزرگ شدن کبد و طحال، خونریزی داخلی، التهاب غدد لنفاوی، کاهش وزن و عفونت است. جهت تشخیص دقیق این بیماری پوستی، مراجعه به آزمایشگاهی با پرسنل مجرب و کارآزموده پیشنهاد می‌شود تا تست‌های لازم از جمله تست وجود سالک انجام شود.
برای درمان بیماری سالک به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
جهت درمان سالک یا لیشمانیازیس، توصیه می‌شود به متخصصان پوست یا مراکز متخصص پوستی مراجعه نمایید که دارای تجربه کافی در این حوزه هستند و می‌توانند برنامه‌ی درمانی مناسب را برای شما تنظیم کنند. علاوه بر این، می‌توانید از خدمات متخصصان در بیماری‌های عفونی نیز استفاده کنید.
چه کسانی افرادی بیشتر در معرض ابتلا به سالک قرار دارند؟
افرادی که در نواحی روستایی با آب و هوای گرمسیری یا نیمه گرمسیری زندگی می‌کنند یا در شرایط بهداشتی نامناسب هستند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار خواهند داشت. علاوه بر این، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر به این بیماری ابتلا می‌شوند.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله اسکراب پوست و مهم‌ترین فواید استفاده از آن را نیز مطالعه نمایید.
راه‌های پیشگیری از بیماری سالک
جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری سالک، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- استفاده از اسپری‌های دفع حشرات موثر در محیط های داخلی
- پوشیدن لباس‌هایی که تمام بدن را پوشش دهند، به‌ویژه در مناطق مستعد به وجود حشرات
- نصب توری‌های محافظ بر روی درها و پنجره‌ها به منظور مانع شدن از ورود حشرات ناقل
- استفاده از دستگاه‌های خنک کننده و تصفیه هوا برای حفظ آرامش و کاهش نفوذ حشرات
- اجتناب از خروج از منزل در زمان‌های طوفان و طغیان هوا، به‌ویژه در مناطق با گرد و غبار فراوان
- انتخاب واحدهای مسکونی در طبقات بالاتر جهت کاهش احتمال ورود حشرات مانند حشرات خاکی که توان پرواز کمتری دارند
چگونه بیماری سالک را درمان کنیم؟
درمان لیشمانیوز بستگی به نوع عفونت و شدت آن دارد. نخست میبایست اطمینان حاصل کنید که تشخیص درستی توسط پزشک متخصص انجام شده است. متغیرهایی که باید در نظر گرفته شوند شامل شکل بالینی لیشمانیوز، شدت بیماری، نوع لیشمانیا و وضعیت کلی بیمار است. زخم‌های پوستی لیشمانیوز ممکن است به طور خودبخود بهبود یابند، اما این مسئله ممکن است زمان زیادی طول بکشد و منجر بخ برجای ماندن زخم‌های ظاهری شود. برای لیشمانیوز احشایی در مناطق خاص مانند هند و مناطق دیگر، درمان‌های خاصی توصیه می‌شود که به طور کلی شامل داروهای خوراکی یا تزریقی می‌شوند که با دقت تجویز می‌شوند تا بهترین نتیجه را برای بیمار داشته باشند.
مطالعات در حال حاضر نقض دارند که تأییدی برای درمان لیشمانیوز پوستی وجود دارد. برخی از درمان‌های موضعی ممکن است برای لیشمانیوز جلدی تجویز شوند. انتخاب درمان موثر بستگی به نوع سویه لیشمانیا دارد؛ به عنوان مثال، درمان موضعی با پارومومایسین برای L. major، L. mexicana، L. panamensis ، L. tropica و L. braziliensis تأثیربخش است. برای L. guyanensis، پنتامیدین توصیه می‌شود. علاوه بر آن، فلوکونازول یا ایتراکونازول خوراکی برای L. major و L. tropica به نظر می‌رسد که مؤثر هستند. در حال حاضر شواهد محدودی برای حمایت از استفاده از گرما درمانی در لیشمانیوز جلدی وجود دارد که این موضوع از سال 2015 مورد تحقیق قرار گرفته است.
سخن پایانی
آخرین آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که تعداد موارد جدید ابتلا به بیماری سالک در شهرهای ورامین و تهران اعلام شده است. این بیماری که توسط یک انگل منتقل می‌شود و از طریق نیش پشه‌ها به انسان منتقل می‌گردد، زخم‌های عفونی را در انسان ایجاد می‌کند که ممکن است به شکل مزمن پیشرفت کند، عفونت‌های ثانویه را ایجاد کرده و در موارد شدید ممکن است منجر به مرگ فرد مبتلا شود. (ژل رپلنژن 20 اورجینال 10 سی سی، فیلر رپلنژن 20 کره ای)
